Η βιομηχανική εφελκυσμού (Tensegrity) διέπεται από την ισορροπία έντασης και συμπίεσης. Είναι ένας συνδυασμός των λέξεων «ένταση» και «ακεραιότητα» (tense και integrity), είναι μια δομική αρχή στην βιοκινητική που αποικονίζει τον τρόπο συνεργασίας της μυοπεριτονίας και των εσωτερικών δομών.
Σημαντικό ρόλο παίζουν οι μύες που διαπερνούν την άρθρωση του γόνατος και καταφύονται (δικέφαλος μηριαίος, ημιϋμενώδης, ημιτενοντώδης, τείνων την πλατεία περιτονία, ραπτικός και ισχνός ) στην κνήμη και στην περόνη ή εκφύονται στο μηριαίο οστό (γαστροκνήμιος, ιγνυακός). Ραπτικός, Ισχνός και Ημιτενοντώδης αποτελούν τον Χήνειο Πόδα!
Η τρισδιάστατη ισορροπία αυτών των μυών πρέπει να είναι ίση για τη διαχείριση της συμπίεσης και της σταθεροποίησης της άρθρωσης του γόνατος και του εσωτερικού της περιεχομένου. Εάν η τάση είναι άνιση σε οποιονδήποτε από αυτούς τους ιστούς, ακολουθεί συμπίεση (μηνίσκος). ⠀ Στην πρακάτω εικόνα, τα βέλη αντιπροσωπεύουν τους μύες που επηρεάζουν άμεσα την άρθρωση του γόνατος και τον μηρό. Όλοι ισορροπούν την τάση μεταξύ τους μέσω ενός συστήματος εφελκυσμού (tensegrity system). ⠀
Αυτοί είναι: Δικέφαλος μηριαίος (1) Λαγονοκνημιαία Ταινία (2) Τένοντας τετρακέφαλου (3) Ημιμεμβρανώδης (4) Ραπτικός (5) Ισχνός (6) Ημιτενοντώδης (7) ⠀
Ισορροπημένη Ένταση Ιστού → ‘‘ΚΕΝΤΡΑΡΙΣΜΑ’’ ‘Αρθρωσης → Βέλτιστη Λειτουργία Γόνατος. ⠀ Στο σημείο αυτό θέτω το ερώτημα εάν η Οστεοαρθρίτιδα είναι μια ασθένεια ή ένα προϊόν της ανισορροπίας μεταξύ έντασης και συμπίεσης της άρθρωσης; ⠀ Βλέπουμε λοιπόν πόσο σημαντικό είναι να εργαζόμαστε συνεχώς σε ανισορροπίες μυών όχι μόνο στην άρθρωση του γόνατος αλλά και σε ολόκληρο το σύστημα μυοσκελετικών-περιτονιών είτε απευθυνόμαστε σε επαγγελματίες αθλητές είτε σε απλούς ασκουμένους όπου σίγουρα παρουσιάζουν μυοπεριτονιακές προσαρμογές και μϋικές ανισορροπίες λόγω των επαναλαμβανόμενων κινήσεων (υπερχρήση) του αθλήματοςστην πρώτη περίπτωση ή λόγω υπερχρήσης και κακής στάσης του σώματος από την εργασία/καθημερινότητα στην δεύτερη περίπτωση!
Μην ξεχνάμε την Γωνία Q. Η πλειοψηφία των γυναικών έχει μεγαλύτερη γωνία- Q (αυξημένη περιφέρεια γλουτών) από τους άνδρες. Η διευρυμένη γωνία-Q δημιουργεί φορτία στην άρθρωση του γόνατος και προκαλεί αύξηση του πρηνισμού στα πέλματα.
Ωστόσο η αυξημένη γωνία- Q συνδέεται και αυτή με συγκεκριμένες παθήσεις:
1) Σύνδρομο Επιγονατιδομηριαίου πόνου Μια γωνία-Q άνω των 13° μοιρών, αυξάνει την ένταση στον τετρακέφαλο και αυτός με την σειρά του μετατοπίζει την επιγονατίδα από τη φυσιολογική της θέση.
2) Χονδρομαλάκυνση του γόνατος (Runnner’s knee) Είναι η φθορά του χόνδρου στην κάτω επιφάνεια της επιγονατίδας που οδηγεί σε εκφυλισμό της αρθρικής επιφάνειας του γόνατος.
3) Το “γόνατο του άλτη” (Jumper’s knee) Είναι μία παραστατική περιγραφή της τενοντοπάθειας του επιγονατιδικού τένοντα. Συναντάται συχνά σε αθλητές που παρουσιάζουν πόνο στην πρόσθια επιφάνεια του γόνατος και τοπική ευαισθησία. Συνδέεται με την έντονη άσκηση και κυρίως με την επανάληψη κινήσεων έκτασης κατά τη διάρκεια της προπόνησης ή των αγώνων. Πρόκειται για μία πάθηση του επιγονατιδικού τένοντα, δηλαδή της δέσμης συνδετικού ιστού που συνδέει την επιγονατίδα με την κνήμη.
4) Τραυματισμός του Προσθίου Χιαστού Συνδέσμου(ΠΧΣ) Οι γυναίκες έχουν τέσσερις φορές υψηλότερα ποσοστά τραυματισμού του ΠΧΣ σε σχέση με τους άνδρες. Η αυξημένη γωνία-Q φαίνεται ότι είναι ένας από τους παράγοντες που προκαλεί μεγαλύτερη αστάθεια και πίεση στην άρθρωση του γόνατος.
Άλλοι τραυματισμοί της άρθρωσης του γόνατος:
5) Τραυματσμός του Οπίσθιου Χιαστού Συνδέσμου (ΟΧΣ) Ο οπίσθιος χιαστός σύνδεσμος τραυματίζεται συνήθως μετά από ένα απευθείας χτύπημα στην πρόσθια επιφάνεια του γόνατος όταν αυτό είναι σε κάμψη (λυγισμένο) και με φορά από εμπρός προς τα πίσω. Αυτό κυρίως συμβαίνει μετά από τροχαίο ατύχημα ή κατά τη διάρκεια αθλητικών δραστηριοτήτων. Οι τραυματισμοί αυτοί αποτελούν συνήθως μερικές ρήξεις και έχουν την τάση να επουλώνονται με το χρόνο.
6) Κακώσεις Πλάγιων Συνδέμων Προκαλούνται κυρίως από μια δύναμη που σπρώχνει το γόνατο προς τα πλάγια και είναι συχνά αποτέλεσμα τραυματισμού κατά τη διάρκεια αθλητικών δραστηριοτήτων. Οι τραυματισμοί στον έσω πλάγιο προκαλούνται κυρίως από μια δύναμη στην έξω πλευρά του γόνατος. Η αντίθετη δύναμη μπορεί να τραυματίσει τον έξω πλάγιο. Οι ρήξεις του έξω πλαγίου συμβαίνουν πιο σπάνια από τις ρήξεις του έσω.
7) Ρήξεις Μηνίσκων Οι ρήξεις μηνίσκων συμβαίνουν επίσης κατά τη διάρκεια αθλητικών δραστηριοτήτων. Συμβαίνουν κατά τη στροφική κίνηση του γόνατος, τα τάκλιν και τις απότομες αλλαγές κατεύθυνσης. Μπορεί επίσης να παρουσιαστούν ως αποτέλεσμα αρθρίτιδας ή γήρανσης. Μια απλή στροφική κίνηση όταν σηκωνόμαστε από μια καρέκλα θα μπορούσε να προκαλέσει ρήξη στους μηνίσκους, εφόσον είναι εκφυλισμένοι λόγω ηλικίας.
8) Kατάγματα Το οστό που τραυματίζεται πιο συχνά στο γόνατο είναι η επιγονατίδα. Τα άκρα του μηριαίου και της κνήμης που συναντώνται για να σχηματίσουν την άρθρωση του γόνατος μπορεί επίσης να υποστούν κάταγμα. Πολλές κακώσεις γύρω από το γόνατο προκαλούνται από τραυματισμούς υψηλής ενέργειας, όπως πτώσεις από ύψος και τροχαία ατυχήματα.
9) Εξαρθρήματα Ένα εξάρθρημα συμβαίνει όταν τα οστά που απαρτίζουν την άρθρωση του γόνατος χάνουν την επαφή τους και ανευρίσκονται εκτός θέσης, ολικώς ή μερικώς. Εξαρθρήματα μπορεί επίσης να συμβούν από μια ανωμαλία στη δομή του γόνατος. Σε άτομα με φυσιολογική δομή γόνατος, εξαρθρήματα συμβαίνουν συνήθως μετά από σοβαρό τραυματισμό, όπως πτώση από μεγάλο ύψος, τροχαία ατυχήματα ή από κακώσεις υψηλής ενέργειας.
10) Ρήξεις Τενόντων Ο τετρακέφαλος και ο επιγονατιδικός τένοντας μπορεί να διαταθούν υπερβολικά με αποτέλεσμα να υποστούν ρήξη. Αν και ο καθένας θα μπορούσε να τραυματίσει αυτούς τους τένοντες, οι κακώσεις αυτές συμβαίνουν συνήθως σε άτομα μέσης ηλικίας κατά τη διάρκεια τρεξίματος ή κάποιου άλματος στον αθλητισμό. Πτώσεις, απευθείας χτυπήματα στο γόνατο και ανώμαλες προσγειώσεις είναι συνηθισμένες αιτίες.
Τests για την εκτίμηση της άρθρωσης:
1) Appley’s Test (distraction – compression). Πόνος κατά την έλξη υποδηλώνει κάκωση θυλακικών συνδέσμων, ενώ πόνος κατά τη συμπίεση υποδηλώνει κάκωση μηνίσκου. Συγκεκριμένα πόνος κατά την ταυτόχρονη συμπίεση και έσω στροφή γόνατος, υποδηλώνει κάκωση έξω μηνίσκου, ενώ με έξω στροφή, γόνατος, κάκωση έσω μηνίσκου. 2) Μc Murray’s Test. Ομοίως πόνος κατά την έσω στροφή υποδηλώνει κάκωση έξω μηνίσκου και αντίστροφα. 3) Lachman’s Test (πρόσθιου-οπίσθιου χιαστού). Σε περίπτωση ρήξης πρόσθιου χιαστού συνδέσμου παρατηρούμε έντονη παρεκτόπιση της κνήμης προς τα εμπρός. Σε περίπτωση ρήξης οπίσθιου χιαστού συνδέσμου παρατηρούμε έντονη παρεκτόπιση της κνήμης προς τα πίσω. 4) Pivot Shift 5) Reverse Pivot Shift 6) Posterior Drawer 7) Dial 8) GAP Test (απαγωγής-προσαγωγής). Πόνος κατά την τάση ραιβότητας υποδηλώνει ρήξη έξω πλαγίου συνδέσμου, ενώ πόνος κατά την τάση βλαισότητας υποδηλώνει ρήξη έσω πλαγίου συνδέσμου. 9) Valgus Stress Test 0°-30° 10) Varus Stress Test 0°-30°