Η πύελος ή λεκάνη σχηµατίζεται από τα δύο ανώνυµα οστά που συνδέονται µπροστά στην ηβική σύµφυση και πίσω µε το ιερό οστό. Η ιερολαγόνια άρθρωση αποτελεί την πιο πολύπλοκη άρθρωση του ανθρώπινου σώµατος η οποία διαθέτει πολύ µεγάλη σταθερότητα σε βάρος της κινητικότητας, πράγµα απαραίτητο για την βάδιση και την όρθια στάση.
Το ιερόν οστό και ο κόκκυγας, που αποτελούν το κατώτερο τμήμα της σπονδυλικής στήλης, παρεμβάλλονται μεταξύ των οπίσθιων άκρων των δυο ανώνυμων οστών.
Τα ανώνυμα οστά είναι πλατιά οστά ανωμάλου σχήματος.από τρία τμήματα: το λαγόνιο, το ισχιακό και το ηβικό. Τα οστά αυτά συντάσσονται στην κοτύλη, μια σφαιροειδή κοίλη επιφάνεια στην έξω επιφάνεια του ανώνυμου οστού, με την οποίαν αρθρώνεται η κεφαλή του μηριαίου οστού.
Το κάθε ανώνυμο αποτελείται από τρία τμήματα: το λαγόνιο, το ισχιακό και το ηβικό. Τα οστά αυτά συντάσσονται στην κοτύλη, μια σφαιροειδή κοίλη επιφάνεια στην έξω επιφάνεια του ανώνυμου οστού, με την οποίαν αρθρώνεται η κεφαλή του μηριαίου οστού.
Τα τέσσερα τμήματα του σκελετού της πυέλου συγκρατούνται μεταξύ τους με ισχυρούς συνδέσμους και ενώνονται με τέσσερις αρθρώσεις:
α) δύο διαρθρώσεις
β) τις ιερολαγόνιες διαρθρώσεις
γ) δύο συγχορδώσεις, την ηβική σύμφυση και την ιεροκοκκυγική άρθρωση. Στις δυο τελευταίες, μεταξύ των συντασσομένων οστών παρεμβάλλονται ινοχόνδρινοι δίσκοι, ενώ ενισχύονται και από συνδέσμους.
Πύελος:
- Η πύελος (λεκάνη) είναι η περιοχή που ενώνονται τα κάτω άκρα με τον κορμό.
- Το περίνεο είναι η χωνοειδής περιοχή του κορμού κάτω από το διάφραγμα της πυέλου, το οποίο χωρίζει την πυελική κοιλότητα από το περίνεο.
- Η πύελος αποτελεί το κατώτερο σημείο του κορμού και η πυελική κοιλότητα, χωνοειδούς σχήματος, αποτελεί το κατώτερο τμήμα της κοιλιακής κοιλότητας και εντοπίζεται κάτω από το επίπεδο του πυελικού χείλους, που ορίζει η τελική ή ανώνυμη γραμμή.
Όρια της Πυυέλου:
α) Η ανώνυμη γραμμή αποτελεί το άνω όριο της πυελικής κοιλότητας, η οποία συνέχεται με την κοιλιακή κοιλότητα. Το άνω στόμιο της πυέλου ή είσοδος της πυέλου αφορίζεται σε κάθε πλευρά από την ανώνυμη γραμμή, η οποία εκτείνεται από την ηβική σύμφυση εμπρός, έως το ακρωτήριο του ιερού οστού πίσω
β) Η πυελική κοιλότητα αφορίζεταιαπό κάτω από το διάφραγμα της πυέλου, το οποίο σχηματίζει το πυελικό έδαφος και παρεμβάλλεται μεταξύ πυέλου και περινέου.
Η Ανώνυμη ή τελική Γραμμή:
Η πύελος βρίσκεται κάτω από το επίπεδο που ορίζει η ανώνυμος γραμμή. Η ανώνυμη γραμμή αποτελείται από τα παρακάτω μορφώματα:α) το ηβικό φύμα
β) την κτενιαία ακρολοφία του ηβικού οστούγ) την τοξοειδή γραμμή του λαγόνιου οστούδ) τα πρόσθια όρια των ιερών πτερυγίων και το ακρωτήριο του ιερού οστού
Το επίπεδο της ανώνυμης γραμμής είναι κεκλιμένο και σχηματίζει γωνία περίπου 55° με το οριζόντιο επίπεδο.Συμπίπτει με την γραμμή που ενώνει το ακρωτήριο του ιερού οστού με την άνω επιφάνεια της ηβικής σύμφυσης. Αυτή ακριβώς η γραμμή, καθορίζει την προσθιοπίσθια διάμετρο του άνω στομίου ή εισόδου της πυέλου.
Με την ανώνυμη γραμμή η πύελος διαιρείται σε δυο μοίρες: την άνω, μείζονα πύελος (ψευδής πύελος), η οποία στην πραγματικότητα είναι τμήμα της κάτω κοιλίας και την κάτω, ελάσσονα πύελο (αληθινή πύελος, ‘’μαιευτική πύελος’’), η οποία περιλαμβάνει την πυελική κοιλότητα.
Η μείζων πύελος εκτείνεται μεταξύ των λαγονίων βόθρων, πάνω από την ανώνυμη γραμμή. Η ελάσσων πύελος βρίσκεται κάτω από κεκλιμένο επίπεδο της ανώνυμης γραμμής και είναι εξαιρετικά σημαντική στη μαιευτική και γυναικολογία, αφού αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της γεννητικής οδού.
Τα τοιχώματα της ελάσσονος πυέλου:
α) Το οπίσθιο τοίχωμα, σαφώς μακρύτερο από το πρόσθιο,
σχηματίζεται από την πυελική, κοίλη, επιφάνεια του ιερού οστού και του κόκκυγα
β) Το πρόσθιο τοίχωμα σχηματίζεται από την ηβική σύμφυση, το σώμα του ηβικού οστού καθώς και τους κλάδους του
γ) Τα πλάγια τοιχώματα σχηματίζονται από το πυελικό τμήμα του λαγονίου και του ισχιακού οστού
Η Eλάσσον Πύελος
Η αληθινή πύελος έχει ως άνω όριο το άνω στόμιο της πυέλου και την ανώνυμη γραμμή. Η ανώνυμη γραμμή αποτελείται από τα παρακάτω μορφώματα:α) το ηβικό φύμα
β) την κτενιαία ακρολοφίατου ηβικού οστού
γ) την τοξοειδή γραμμή του λαγόνιου οστού
δ) τα πρόσθια όρια των ιερών πτερυγίων και το ακρωτήριο του ιερού οστού.
Η λεκάνη είναι το κέντρο βάρους και το μεγαλύτερο συγκρότημα οστών στο ανθρώπινο σώμα. Η λεκάνη και το ιερό οστό συνδέονται μέσω ισχυρών συνδέσμων και μυών, δημιουργώντας ένα σύστημα τάσης που λειτουργεί με τα οστά που αντέχουν συμπίεση/συμπιεστικές δυνάμεις και δημιουργείται ένα τοπικό σύστημα εφελκυσμού.
Οι σύνδεσμοι απεικονίζονται στην παρακάτω εικόνα, περιλαμβάνουν τους οπίσθιους ιερολαγόνιους (SI) συνδέσμους (Iliotransversosacral, Axile, Zaglas, Bichat), τους πρόσθιους ιερολαγόνιους συνδέσμους SI, τους συνδέσμους iliolumbar και τους ιερούς θρόμβους και ιερόσπορους συνδέσμους.
Το σχήµα και οι διαστάσεις της πυέλου διαφέρουν ανά µεσα στους άνδρες και στις γυναίκες. Το σχήµα και οι διαστάσεις της γυναικείας πυέλου, έχουν µεγάλη σηµασία στη µαιευτική, επειδή η πύελος αποτελεί τον οστέινο σωλήνα από όπου διέρχεται το έµβρυο κατά τον τοκετό. Στον τομέα της άσκησης όμως παίζουν σημαντικό ρόλο:
- στην πρόληψη τραυματισμών
- αποκατάστασης απο τραυματισμούς
- επιλογή ασκήσεων σε ένα προπονητικό πλάνο
- επιλογή και κατανομή προπονητικού όγκου σε συγκεκριμένες μυικές ομάδες (μυικές ανισορροπίες) όπου επηρεάζεται η γωνία Q.
Υποστηρίζει το βάρος του ανώτερου τμήματος του σώματος και μεταβιβάζει τις πιέσεις κατά την άρση βάρους, μέσω της κοτύλης, στα κάτω άκρα. Παρέχει σταθερή πρόσφυση για τους στηρικτικούς ιστούς του πυελικού εδάφους, συμπερι- λαμβανομένων των σφιγκτήρων του κατώτερου εντέρου και της ουροδόχου κύστεως και σχηματίζει τα οστικά όρια του γεννητικού σωλήνα, διευκολύνοντας τη διέλευση του εμβρύου κατά τον τοκετό.
Η λεκάνη είναι το κέντρο της βαρύτητας και το μεγαλύτερο σύμπλεγμα οστών στο ανθρώπινο σώμα. Η λεκάνη και το ιερό οστό συνδέονται μέσω ισχυρών συνδέσμων και μυών, δημιουργώντας ένα σύστημα τάσης που λειτουργεί με τα οστά που ”αντέχουν” τις συμπιεστικές δυνάμεις για να δημιουργήσει ένα τοπικό σύστημα εφελκυσμού.
Γωνία Q:
Oνομάζεται η γωνία η οποία σχηματίζεται μεταξύ της γραμμής έλξης του ορθού μηριαίου και του επιγονατιδικού τένοντα.
Η γωνία Q σχηματίζεται από μία γραμμή που χαράσσεται ξεκινώντας από την πρόσθια άνω λαγόνια άκανθα και διέρχεται από το κέντρο της επιγονατίδας και από μία κατακόρυφη γραμμή που χαράσσεται από το κνημιαίο κύρτωμα, διέρχεται από το κέντρο της επιγονατίδας και προεκτείνεται.
- Άνδρες: μεταξύ 11ο – 13ο
- Γυναίκες: 16ο – 18ο (ελαφρά βλαισότητα).
Οποιαδήποτε απόκλιση της γωνίας Q συνοδεύεται από μία σειρά εμβιομηχανικών αλλαγών:
- Σε Γωνία Q > 18ο– 20ο συνυπάρχουν:
- Πρόσθια κλίση (Αnteversion) της κεφαλής του μηριαίου οστού,
- Βλαισογονία,
- Έξω στροφή κνήμης – toe out,
- Η γραμμή έλξης του ορθού μηριαίου μυός συμπίπτει με τον ανατομικό άξονα του μηριαίου με αποτέλεσμα την αύξηση του μηχανικού πλεονεκτήματος (Lateral tracking της επιγονατίδας),
- Υπεξάρθρωση της επιγονατίδας προς τα έξω,
- Χονδρομαλάκυνση της επιγονατίδας.
- Σε Γωνία Q <11ο– 14ο συνυπάρχουν:
- Οπίσθια κλίση (Retroversion) της κεφαλής του μηριαίου οστού,
- Ραιβογονία,
- Έσω στροφή κνήμης- toe in,
- Medial tracking επιγονατίδας,
- Υψηλή επιγονατίδα (Patella alta),
- Χονδρομαλάκυνση της επιγονατίδας.
Οι σύνδεσμοι περιλαμβάνουν:
τους οπίσθιους ιερολαγόνιους (SI) συνδέσμους, τους πρόσθιους ιερολαγόνιους συνδέσμους (SI), τον ελάσσων ισχιοϊερό σύνδεσμο, τον μείζων ισχιοϊερό σύνδεσμο, τον πρόσθιο επιμήκη σύνδεσμο, τον λαγονοοσφϋικό σύνδεσμο, τον βουβωνικό σύνδεσμο, την ηβική σύμφυση, τους βραχείς οπίσθιους ιερολαγόνιους συνδέσμους, τον μακρό οπίσθιο ιερολαγόνιο σύνδεσμο, οι ισχυροι μεσόστιοι σύνδσμοι.
Η πυελική περιτονία περιλαμβάνει:
την σπλαχνική περιτονία της πυέλου (συνδέει τα σπλάχνα μεταξύ τους, καθώς και με την τοιχωματική περιτονία), την τοιχωματική περιτονία της πυέλου (επενδύει την πυελική κοιλότητα μέχρι το ύψος των ηβοϊσχιακών κλάδων) το οπισθοηβικό διάστημα (ο χώρος μεταξύ της τοιχωματικής πυελικής περιτονίας και της πρόσθιας επιφάνειας της ουροδόχου κύστης).
Αντισταθμιστικές προσαρμογές τάσης:
Σε τοπικό επίπεδο, αυτοί οι σύνδεσμοι πρέπει να έχουν ισορροπημένη τάση για να διατηρούν την ακεραιότητα τάσης της ιερολαγόνιας άρθρωσης και τις φυσιολογικές θέσεις των οστών. Εάν ένας από αυτούς τους συνδέσμους τραυματιστεί και χάσει τη βέλτιστη τάση / ποιότητά του, προκύπτει διαταραχή της ισορροπίας/ακεραιότητα τάσης (σύστημα εφελκυσμού – tensegrity). Αυτό οδηγεί σε αυξημένη συμπιεστική δύναμη/στρες στη λεκάνη στις ιερολαγόνιες αρθρώσεις και στις αρθρώσεις των ισχίων, κάτι που φυσικά οδηγεί σε γενική ”παραμόρφωση” της τάσης (global tensegrity dostortion) του σώματος.⠀
Για παράδειγμα, στην παρακάτω εικόνα, βλέπουμε στα αριστερά μία κανονική, ισορροπημένη λεκάνη με τις οριζόντιες ακτίνες ισορροπίας μέσω του L4 και του μείζωνος τροχαντήρα. Στα δεξιά, βλέπουμε την συνέπεια οποιουδήποτε τραυματισμού στο δεξί σύμπλεγμα των SI αρθρώσεων / συνδέσμων. Αυτό οδηγεί σε μετατόπιση της λεκάνης και του ιερού, της ”ισοπέδωσης” του L3 (μπλε κουκκίδα), της λειτουργικής σκολίωσης, της πρόσθιας κλίσης και προς τα κάτω μετατόπισης του αριστερού λαγόνιου, της βλαισότητας (valgus stress) στο αριστερό γόνατο (και ισχίο) και πρηνισμό (pronation stress) της ποδοκνημικής στο αριστερό πόδι. Το λευκό βέλος αντιπροσωπεύει την προς τα κάτω δύναμη συμπίεσης της βαρύτητας. Εάν η εφελκυστικότητα (tensegrity) είναι ισορροπημένη, το σώμα μπορεί να αντισταθεί επαρκώς στην βαρύτητα χωρίς αντισταθμιστικές προσαρμογές!⠀
Η διακοπή/διαταραχή της τάσης αυτού του συστήματος εφελκυσμού είναι η πηγή του εκφυλισμού των αρθρώσεων και της εμφάνισης του πόνου, όλα είνα αποτέλεσμα του μειωμένου χώρου, κινητικότητας και συμπίεσης στις αρθρώσεις.⠀Αυτό είναι μόνο ένα παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο η απώλεια τάσης / ποιότητας του συνδετικού ιστού οδηγεί σε συμπιεστικές τάσεις/δυνάμεις, καθώς και σε τοπικές και γενικές παραμορφώσεις του συστήματος εφελκυσμού.⠀Στην Biotensegrity, το μικρό επηρεάζει το μεγάλο, το τοπικό επηρεάζει το γενικό! Δείτε τα γραπτά του Dr. Stephen Levin.
Η Βιοαισθησία (Biotensegrity), ένας όρος που επινοήθηκε από τον Dr. Levin, είναι η εφαρμογή των κατασκευαστικών περιτονιακών αρχών τάσης στις βιολογικές δομές. Οι βιολογικές δομές όπως οι μύες, τα οστά, η περιτονία, οι σύνδεσμοι και οι τένοντες ή οι άκαμπτες και ελαστικές κυτταρικές μεμβράνες, γίνονται ισχυρές από την ένωση των τεντωμένων, διατεταμένων και συμπιεσμένων μερών.