ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΗΠΑΤΟΣ
Κυριότερες λειτουργίες του ήπατος:
- αποτοξινώνει τον οργανισμό. Οι πιο σημαντικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει το ήπαρ προέρχονται από τεχνητές χημικές ουσίες όπως τα διάφορα φάρμακα, τα ψυχαγωγικά ναρκωτικά, οι τοξίνες από τα πλαστικά, η βενζίνη, τα συντηρητικά, τα φυτοφάρμακα, οι ορμόνες των εκτρεφόμενων ζώων φάρμας που καταλήγουν στην τροφική αλυσίδα, ο καπνός του τσιγάρου και πολλοί ακόμη ρύποι ή τοξίνες. Σχεδόν ό, τι τρως ή αναπνέεις και οτιδήποτε εισέρχεται στο σώμα σου πρέπει να μεταβολιστεί και να αποτοξινωθεί από το συκώτι. Το ήπαρ χρησιμοποιεί διάφορους τρόπους για την αντιμετώπιση των τοξινών, όπως η διάσπασή τους σε ασφαλέστερες ουσίες, η απόρριψή τους μέσω της χολής ή η αναδόμησή τους σε μια ασφαλέστερη μορφή. Πολλές φορές το ήπαρ συνδέει τα μόρια των τοξινών με διάφορες χημικές ουσίες, προκειμένου να κάνει τις τοξίνες διαλυτές στο νερό και έτσι να μπορούν να αποβληθούν ευκολότερα μέσω του ιδρώτα, των ούρων και των κοπράνων. Οι διαδικασία αυτή είναι εξαιρετικά πολύπλοκη και πολυφασική (έχει πολλά στάδια). Αν τα μόρια των τοξινών είναι δύσκολο να απενεργοποιηθούν, τότε ως τελευταία λύση αποθηκεύει τις ίδιες τις τοξίνες για να προστατεύσει το υπόλοιπο σώμα – συνήθως τις αποθηκεύει στο λιπώδη ιστό. Αυτή η διαδικασία μπορεί να καταστεί δυνητικά επιζήμια για τον οργανισμό. Το ήπαρ φιλτράρει επίσης τις τοξίνες μέσω των καναλιών των κολποειδών, τα οποία είναι εξοπλισμένα με κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος που ονομάζονται κύτταρα Kupffer ή (εξειδικευμένα) μακροφάγα κύτταρα (βλ. κεφάλαιο φυσιολογίας της ηπατικής λειτουργίας)., που αποτελούν τμήμα του εξειδικευμένου ανοσολογικού ιστού που ονομάζεται δικτυοενδοθηλιακό σύστημα (και βρίσκεται ακόμη στους λεμφαδένες, το σπλήνα, τον ερυθρό μυελό των οστών κλπ) Τα κύτταρα Kupffer απορροφούν την τοξίνη, την αφομοιώνουν και την αποβάλλουν, όπως ακριβώς κάνουν με τους παθογόνους μικροοργανισμούς και τα νεκρά ερυθρά κύτταρα του αίματος . Αυτή η διαδικασία γενικά ονομάζεται φαγοκυττάρωση.
- ελέγχει την απώλεια λίπους
- ρυθμίζει την ισορροπία των σεξουαλικών ορμονών
- ρυθμίζει την ισορροπία των θυρεοειδικών ορμονών
- ρυθμίζει την ισορροπία της κορτιζόνης
- ρυθμίζει την ισορροπία άλλων φλοιοεπινεφριδικών ορμονών
- καταστρέφει τα ερυθροκύτταρα
- παίζει ρόλο στην ισορροπία του ανοσοποιητικού συστήματος
- μετατρέπει ή απομακρύνει τις περιττές ορμόνες από το σώμα. Αν το ήπαρ δεν μπορεί να πραγματοποιήσει σωστά αυτή τη λειτουργία, υπάρχει ο κίνδυνος της συναισθηματικής ανισορροπίας. Τα επίπεδα των λευκών αιμοσφαιρίων και αντισωμάτων ενδέχεται συνεπώς να μειωθούν, να θέσουν σε κίνδυνο το ανοσοποιητικό σύστημα και να σε κάνουν πιο επιρρεπή στις λοιμώξεις. Ιδιαίτερα σοβαρά προβλήματα προκύπτουν από το μη σωστό μεταβολισμό των οιστρογόνων (γυναικείων ορμονών) και ειδικά της ορμόνης οιστραδιόλης. Αυτού του είδους οι ορμονικές διαταραχές είναι αρκετά συχνές στη χρόνια ηπατική νόσο
- ρυθμίζει την εξισορρόπηση και την εξουδετέρωση της αδρεναλίνης. Αν δεν μπορεί να συμβαδίσει με τα αυξημένα επίπεδα των στρεσογόνων ορμονών που παράγονται, είναι αναγκασμένο να τα αποθηκεύσει, συχνά μέχρι και ένα έτος. Η ύπαρξη αυτής της αποθηκευμένης αδρεναλίνης στο ήπαρ μπορεί να οδηγήσει σε συναισθηματική αστάθεια, καθώς και να εξασθενήσει το ανοσοποιητικό σύστημα και να επηρεάσει την ικανότητα του σώματος να καταπολεμήσει τον ιό. Αυτό σημαίνει ότι ο εντοπισμός και η διαχείριση του άγχους είναι ζωτικής σημασίας.
- παράγει το 1/3 της λέμφου που χρειάζεται το σώμα μας. Μολονότι το ίδιο το ήπαρ δεν έχει λεμφαδένες, ο ιός της ηπατίτιδας C μπορεί να προσβάλει το λεμφικό σύστημα προκαλώντας διόγκωση των λεμφαδένων, στα πλαίσια του μη Hodgkin λεμφώματος.
- δρα ως αποθετικός χώρος για βιταμίνες, μέταλλα (σίδηρο και χαλκό) και τη γλυκόζη. Αυτά παρέχουν μια ζωτική πηγή ενέργειας στο σώμα. Το ήπαρ μετατρέπει την περίσσεια γλυκόζης του αίματος σε γλυκογόνο για πιο αποτελεσματική αποθήκευση. Εάν η σύνθεση και αποθήκευση της γλυκόζης σε γλυκογόνο μειωθεί με την ηπατική βλάβη, τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα ενδέχεται να επηρεαστούν. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ανεπαρκή ποσότητα ενέργειας που καταλήγει στους μυς και τον εγκέφαλο. Στη συνέχεια, αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την κόπωση, τη γενική αίσθηση αδιαθεσίας ή την επιβράδυνση της σκέψης και της ανάκλησης της μνήμης.
- αποθηκεύει βιταμίνες (Α, D, Ε, Κ και Β12) και μέταλλα για τις φορές που ενδέχεται να απουσιάζουν από τη διατροφή. Μπορεί να αποθηκεύσει αρκετή βιταμίνη Α και βιταμίνη Β12 (για 4 χρόνια) και αρκετή βιταμίνη D (για 4 μήνες).
- Τα λίπη ή λιπίδια αποικοδομούνται στο ήπαρ για να χρησιμοποιηθούν ως ενέργεια. Στη συνέχεια μεταφέρονται στο λιπώδη ιστό. Περισσότερο από το 90% της ενέργειας του σώματος αποθηκεύεται εκεί και αποτελεί την κύρια πηγή αποθήκευσης καυσίμων για το σώμα.
- Αν το ήπαρ δεν λειτουργεί σωστά ή έχει επιβαρυνθεί από την περίσσεια χοληστερόλης, τότε η χοληστερόλη μπορεί να συσσωρεύεται στα τοιχώματα των αρτηριών. Σε αυτά πολλές φορές μπορεί να επικάθονται και άλλα μόρια ή κύτταρα όπως πχ, τα αιμοπετάλια. Αν η ποσότητα της επικαθήμενης χοληστερόλης μαζί με άλλα μόρια αυξηθεί υπέρμετρα, είναι πιθανό να προκληθεί στένωση έως και απόφραξη του αυλού (κοιλότητας) των αρτηριών και μπλοκάρισμα της ροής του αίματος. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε καρδιακές προσβολές ή εγκεφαλικά επεισόδια, καθώς μπορεί πολύ ευκολότερα να συμβεί στις μικρές αρτηρίες της καρδιάς (στεφανιαίες) ή του εγκεφάλου. Επίσης, ενδέχεται να συμβεί συσσώρευση χοληστερόλης στη χοληδόχο κύστη, η οποία μπορεί να οδηγήσει στο σχηματισμό των χολόλιθων (πέτρες στη χοληδόχο κύστη – χολολιθίαση).
- ο ήπαρ παράγει εκατοντάδες διαφορετικές πρωτεΐνες με διαφορετικές λειτουργίες. Ορισμένες μεταφέρουν βιταμίνες και μέταλλα σε όλο το σώμα. Άλλες μεταφέρουν λίπη (λιποπρωτεΐνες). Μερικές δρουν ως καταλύτες για την επιτάχυνση των μεταβολικών αντιδράσεων (αυτές οι πρωτεΐνες ονομάζονται ένζυμα). Ενώ άλλες ρυθμίζουν το συνολικό πρότυπο όλων των διαφορετικών λειτουργιών εντός ενός κυττάρου.
- Το ήπαρ φυσιολογικά ρυθμίζει και αυτό την ποσότητα της γλυκόζης του αίματος, όταν υπάρχει η ινσουλίνη στο αίμα. Το κάνει αυτό μειώνοντας τη διάσπαση του γλυκογόνου σε γλυκόζη (από τα αποθέματα γλυκογόνου που διαθέτει – βλ. ρύθμιση υδατανθράκων από το ήπαρ) και έτσι από πλευράς του ήπατος μειώνεται η έκκριση γλυκόζης στο αίμα. Αν όμως το ήπαρ έχει σημαντική βλάβη και έχει αναπτυχθεί αντίσταση των ηπατοκυττάρων στην ινσουλίνη, τότε τα ηπατοκύτταρα δεν μπορούν να κάνουν τη ρύθμιση αυτή, και κατά συνέπεια το ήπαρ δεν μπορεί να αυξήσει την παραγωγή γλυκογόνου και να μειώσει αντίστοιχα την έκκριση ινσουλίνης στο αίμα. Έτσι συνεχίζει να ‘’στέλνει’’ γλυκόζη στο αίμα, παρά την παρουσία της ινσουλίνης. Τα επίπεδα γλυκόζης του αίματος συνεχίζουν τότε να παραμένουν υψηλά, σε αυτό το φαύλο κύκλο αντίστασης στην ινσουλίνη. Σε αυτή την επιδεινούμενη ανεπάρκεια του ήπατος συμβάλλει ιδιαίτερα και η σπλαγχνική συγκέντρωση του λίπους, που οδηγεί στη λιπώδη διήθηση του ήπατος ή ηπατική μεταβολική στεάτωση (βλ. παρακάτω) που προκαλείται πρωτοπαθώς στην παχυσαρκία κεντρικού τύπου(βλ. παρακάτω –αίτια αντίστασης στην ινσουλίνη). Η κατάσταση αυτή ονομάζεται επίσημα ‘’Μη Αλκοολική Λιπώδης Νόσος του Ήπατος’’ – Non Alcoholic Fatty Liver Disease-NAFLD). Όταν συσσωρεύεται λίπος στο ήπαρ, το αποτέλεσμα είναι αφενός μια διαδικασία (ονομάζεται λιπόλυση) που οδηγεί σε υπερβολική απελευθέρωση λιπιδίων (χοληστερόλη, τριγλυκερίδια) στο αίμα, αφετέρου η αυξημένη διάσπαση του γλυκογόνου του ήπατος σε γλυκόζη και σαν συνέπεια η υπερβολική απελευθέρωση γλυκόζης από το ήπαρ στο αίμα, που περιγράφτηκε παραπάνω. Με τη σειρά τους πάντως η αντίσταση στην ινσουλίνη, οι υψηλές συγκεντρώσεις γλυκόζης στο αίμα, και ο διαβήτης τύπου 2 προκαλούν ηπατική στεάτωση ! Κλείνει έτσι ο φαύλος κύκλος της αλληλεπίδρασης των διαταραχών του μεταβολικού συνδρόμου. Αν υπάρχει ταυτόχρονα και HCV λοίμωξη, τότε προάγονται ακόμη περισσότερο οι παθολογικοί μηχανισμοί δημιουργίας αντίστασης στην ινσουλίνη και ηπατικής στεάτωσης
ΗΠΑΤΙΚΗ ΥΓΕΙΑ, ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΠΩΛΕΙΑΣ ΛΙΠΟΥΣ
Υπάρχουν οι περιπτώσεις όπου το γνωστό CICO (calories in – calories out) (θερμιδικό έλλειμμα γι απώλεια λίπους) και οι σωστά δομημένες προπονήσεις (με αντίστασεις και αεροβίωση) δεν λειουργούν ή δεν αποδίδουν το αναμενόμενο αποτέλεσμα. Σε αυτές τις περιπτώσεις αρκετοί κάνουν το λάθος και μπαίνουν σε έναν φαύλο κύκλο ακόμα μεγαλύτερου θερμιδικού ελλείμματος και πιο εξαντλητικής προπόνησης (διάρκεια-συχνότητα-όγκος/ένταση προπόνησης)..Το απότελεσμα γίνεται ακόμα πιο απογοητευτικό και κάπου εκεί τα παρατάνε ή ψάχνουν για μαγικά φίλτρα του Πανοραμίξ…!
Το πρόβλημα (εφόσον ορμονικά είστε οκ) είναι στην ομαλή λειτουργία και ”εκπαίδευση” του συκωτιού σας!!!
Αν το συκώτι σας αποθηκεύει λίπος, τότε το σώμα σας δεν θα έχει ως προτεραιότητα την καύση λίπους!
1. Το συκώτι ελέγχει την απώλεια λίπους:
Οι περισσότεροι ασκουμένοι επικεντρώνονται μόνο στην ευαισθησία της ινσουλίνης και στο θερμιδικό έλλειμμα για την καύση λίπους αλλά ο κύριος και πραγματικός διακόπτης για την καύση λίπους είναι το συκώτι το οποίο ελέγχει:
• τον μεταβολισμό του λίπους (πόσο καλά το σώμα οξειδώνει το αποθηκευμένο λίπος)
• τη ρύθμιση της γλυκόζης (πως το σώμα χρησιμοποιεί ή αποθηκεύει τους υδατάνθρακες)
• την αποτοξίνωση (απομακρύνοντας τοξίνες οι οποίες επιβραδύνουν τον μεταβολισμό)
• τον μεταβολισμό των ορμονών (πόσο αποτελεσματικά το σώμα χρησιμοποιεί την τεστοστερόνη, τον θυρεοειδή, τα οιστρογόνα κλπ)
Αν το συκώτι είναι λιπαρό, μπλοκάρει την ιδιότητα να ”κάψει” λίπος αποτελεσματικά, όσο αερόβια και βάρη να κάνετε και όσο Τ3 κι αν χρησιμοποιήσετε…
.
2. Λιπώδης Διήθηση:
Το λιπώδες ήπαρ σημαίνει πως το συκώτι σας αποθηκεύει περίσσεια λίπους αντί να το καίει. Αυτό οδηγεί φυσικά σε:
• Αργό μεταβολισμό (λιγότερη καύση λίπους σε κατάσταση ηρεμίας)
• Υψηλότερη αντίσταση στην ινσουλίνη (οι υδατάνθρακες αποθηκεύονται ως λίπος αντί για μυϊκό γλυκογόνο)
• Αυξημένα επίπεδα οιστρογόνων (λιγότερο αποτελεσματική διάσπαση της περίσσειας οιστρογόνων)
• Αδύναμη μετατροπή των θυρεοειδικών ορμονών (χαμηλή μετατροπή του Τ4 σε Τ3 = αργός μεταβολισμός)
• Υψηλότερα επίπεδα φλεγμονής (περισσότερη κορτιζόλη = χαμηλότερη τεστοστερόνη = περισσότερη απώλεια μυών και αποθήκευση λίπους)
3. Ενδείξεις πως έχετε λιπώδες ήπαρ (ακόμα κι αν είστε σε χαμηλά ποσοστά λίπους):
Δεν είναι απαραίτητο να είστε παχύσαρκος για να έχετε λιπαρό συκώτι. Πολλοί αναπτύσσουν λίπος στο συκώτι και δεν το γνωρίζουν επειδή είναι ”λεπτοί”.
Κοινά σημάδια αυτού:
• Έχετε φουσκώματα ή ”κρατάτε” πολύ εύκολα νερό, ακόμα και με πολύ καθαρή διατροφή
• Η καύση λίπους σταματάει ακόμα και σε μεγάλο θερμιδικό έλλειμμα.
• Χρησιμοποιείτε όλο και περισσότερο Τ3 για να πιάσετε την φυσική κατάσταση που επιθυμείτε ωρίς αποτέλεσμα
• Η μέση σας παραμένει μεγάλη και πυκνή ακόμα και σε χαμηλό ποσοστό λίπους.
• Οι εξετάσεις αίματος δείχνουν υψηλές τιμές στις Τρανσαμινάσες (ηπατικά ένζυμα – SGOT/AST/SGPT/ALT/γGT).
4. Τι προκαλεί το λιπώδες ήπαρ ακόμα κι αν είστε fit;
Ακόμα κι αν είστε σε χαμηλό ποσοστό λίπους, συγκεκριμένες συνήθειες μπορούν να “φράξουν” το συκώτι σας μακροχρόνια:
• Υπερβολική ποσότητα φρουκτόζης (ακόμα κι από καθαρές τροφές) αφού ως γνωστών επεξεργάζεται κυρίως στο συκώτι
• Η περίσσεια φρουκτόζης μετατρέπεται σε λίπος στο συκώτι αν δεν χρησιμοποιηθεί ως ενέργεια.
• Προβληματικές τροφές: χυμοί φρούτων, μέλι κλπ
• Υπερβολικά πολλά φρούτα σε μέρες με πολλούς υδατάνθρακες
• Τα oral peds αυξάνουν την τοξικότητα του ήπατος και μειώνουν τη ροή χολής κάνοντάς το δυσκολότερο να κάψει λίπος αποτελεσματικότερα.
• Τα χάπια επίσης βλάπτουν το μεταβολισμό των οιστρογόνων οδηγώντας σε κατακράτηση νερού και αύξηση λίπους.
• Πολύ μεγάλες ποσότητες κυκλικής δεξτρίνης (HBCD) ενδροπροπονητικά και μη (καθώς περιέχει φρουκτόζη). Γιαυτό θέλουμε μέτρια λήψη φρούτων (παίζει ρόλο και στιγμή μέσα στην ημέρα) και αποφεύγουμε τους χυμούς αυτών ή υπερβολικές ποσότητες τροφών πλούσιων σε φρουκτόζη.
Υψηλή ινσουλίνη και φτωχός διαμοιρασμός υδατανθράκων:
Aν η ινσουλίνη παραμένει συνεχώς ψηλά, το συκώτι αποθηκεύει περισσότερο λίπος αντί να το καίει.
Αυτό συμβαίνει όταν:
◦ Τρώτε υπερβολικά πολλούς υδατάνθρακες χωρίς σωστό timing
◦ Χρησιμοποιείτε εξωγενή ινσουλίνη λανθασμένα (υπερβολικά μεγάλες δόσεις ή στις λάθος στιγμές)
◦ Έχετε πολύ χαμηλή έκφραση GLUT4 (οπότε οι μύες δεν απορροφούν τους υδατάνθρακες αποτελεσματικά)
Διόρθωη:
• Χρησιμοποιείστε τους υδατάνθρακες γύρω (peri) απο την προπόνησή σας (πριν και μετά) για καλύτερο partitioning.
• Χρησιμοποιειστε βερβερίνη ή και μετφορμίνη για να βελτιώσετε την απορρόφηση της γλυκόζης.
• Συγκεντρωθείτε σε προπόνηση high volume για να ενισχύσετε την ευαισθησία της ινσουλίνης στους μύες.
Χαμηλή λήψη χολίνης (κριτικής σημασίας για την υγεία του ήπατος):
• Η χολίνη βοηθάει να αφαιρεθεί το λίπος από το συκώτι αποτρέποντας το σχηματισμό του λιπώδους ήπατος.
•Αρκετοί πάσχουν από έλλειψη χολίνης διότι αποφεύγουν να καταναλώνουν τους κρόκους αυγών ή τα όργανα των κρεάτων.
Διόρθωση:
• Κρόκοι αυγών, συκώτι μοσχαριού για φυσική λήψη χολίνης.
• Συμπλήρωση με choline bitartrate ή alpha-GPC.
ΠΩΣ ΝΑ ”ΚΑΘΑΡΙΣΕΤΕ” ΤΟ ΣΥΚΩΤΙ ΣΑΣ ΚΑΙ ΝΑ ΞΕΜΠΛΟΚΑΡΕΤΕ ΤΗΝ ΚΑΥΣΗ ΛΙΠΟΥΣ:
Αν το συκώτι σας υπολειτουργεί μπορεί να πάρει εβδομάδες ή και μήνες για να επανέλθει πλήρως η φυσιολογική λειτουργία του αλλά αν βελτιωθεί, η καύση του λίπους επιταχύνεται, η κατακράτηση νερού μειώνεται και ο μεταβολισμός βελτιώνεται σημαντικά.
Αυξήστε την αποτοξίνωση του συκωτιού (διώξτε τοξίνες και λίπος):
◦ tudca→ επαναφέρει τη ροή χολής και απομακρύνει τοξίνες
◦ NAC → ενισχύει τη γλουταθειόνη, το κύριο αντιοξειδωτικό του σώματος
◦ Λιποσωμιακή βιταμίνη C → μειώνει τη φλεγμονή του ήπατος
◦ Ουμπικινόληη → είναι πρακτικά μια περισσότερο ενεργή και υψηλά βιοδιαθέσιμη μορφή του συνενζύμου Q10 ή αλλιώς της ουμπικινόνης.
Υποστηρίξτε τον θυρεοειδή (το συκώτι μετατρέπει την Τ4 σε Τ3):
◦ Σελήνιο → απαραίτητο για τη μετατροπή
◦ Ιώδιο (από επιτραπέζιο αλάτι) → αποτρέπει την καθυστερημένη λειτουργία του θυρεοειδούς.
◦ Ψευδάργυρος → υποστηρίζει την τεστοστερόνη και τη λειτουργία του θυρεοειδούς.
Βελτιώστε τον μεταβολισμό του λίπους και τη ροή χολής:
◦ χολίνη + ινοσιτόλη → αφαιρεί το λίπος απ’ το συκώτι
◦ ταυρίνη → βελτιώνη τη ροή χολής για τη χώνεψη του λίπους. Επίσης είναι ένας ιδανικός ρυθμιστής βασικών διαδικασιών, όπως η ωσμωτική πίεση, η ομοιόσταση κατιόντων, η δραστικότητα ενζύμων, η ρύθμιση υποδοχέων, η ανάπτυξη των κυττάρων και η κυτταρική σηματοδότηση.
◦ εκχύλισμα περγαμόντου → μειώνει το λίπος του ήπατος και βελτιώνει το μεταβολισμό των λιπιδίων.
Αυξήστε την αερόβια και την αποτελεσματικότητα των μιτοχονδρίων
◦ καθημερινή νηστική αερόβια → βελτιώνει την κινητοποίηση του λίπους ως ενέργεια
◦ αρκετά βήματα τη μέρα (8-10 k) → αυξάνει τη NEAT
◦ Σάουνα, έκθεση στο κρύο → διεγείρει τη μιτοχονδριακή λειτουργία στο συκώτι.
◦ Red Light Therapy → η έκθεση στο κόκκινο φως προκαλεί εκπληκτική βιοχημική επίδραση στα κύτταρα και στη συνέχεια στα μιτοχονδριακή λειτουργία
◦ L-καρνιτίνη → βοηθάει στην αποτελεσματική εισαγωγή των λιπαρών οξέων στα μιτοχόνδρια, όπου μπορούν να υποστούν τις ανάλογες χημικές αντιδράσεις και οδηγούν στην απελευθέρωση ενέργειας, η οποία στη συνέχεια χρησιμοποιείται για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών του οργανισμού.